کنکور پدیده ای اجتماعی

زمانی برای دانستن معنای کنکور کافی بود این وا‍‍ژه را در یک فرهنگ لغت جستجو کنیم تا کلمات آشنایی چون فتح کردن، پیروز شدن و… را به عنوان معادل‌هایی که برای این واژه فرانسوی در نظر گرفته شده دریابیم

زمانی برای دانستن معنای کنکور کافی بود این وا‍‍ژه را در یک فرهنگ لغت جستجو کنیم تا کلمات آشنایی چون فتح کردن، پیروز شدن و… را به عنوان معادل‌هایی که برای این واژه فرانسوی در نظر گرفته شده دریابیم. اما اکنون دیگر نمی توان همه معانی که کنکور در گستره ادبیات فارسی به خود گرفته را در فرهنگ‌های لغت و واژه‌نامه‌ها یافت. حالا دیگر وقتی از کنکور در جامعه ایرانی سخن می‌گوییم مفهومی فراتر از تمام معادل های نوشته و نانوشته را برای شنوندگان تداعی می کنیم.

کنکور یک معضل اجتماعی
کنکور دیگر نه فقط یک واژه وارداتی در ادبیات فارسی یا یک ابزار گزینش در نهاد آموزش کشور ما، بلکه معضلی اجتماعی است که چندسالی است جامعه ما با آن دست به گریبان است.

اینکه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور ما ظرفیت پذیرش تعداد محدودی دانشجو دارد؛ اینکه تعداد متقاضیان تحصیلات عالی چندین برابر بیشتر از ظرفیت این مؤسسات است؛ اینکه کنکور عامل بسیاری از استرس ها و مشکلات روانی جوانان است، اینکه مدتهاست مدرک گرایی بر آموزش عالی کشور ما سایه افکنده است و … هرچند حرف های جدیدی نیستند و همه آنها مسایلی هستند که در دهه های اخیر نظام آموزش عالی ایران همواره به آنها مبتلا بوده است، اما وقایعی که در سال های اخیر پیرامون مسئله کنکور رخ داده است بیانگر آن است که دیگر آنگونه که در نمای بیرونی به نظر می رسد کنکور و موفقیت در کنکور یک مسئله فردی نیست و به جرات می توان از آن به عنوان یک معضل اجتماعی نام برد که پیامدهای آن نه تنها فرد شرکت کننده و نهاد آموزش کشور بلکه دیگر گروه‌ها و نهادهای جامعه را نیزتحت تاثیر قرارمی دهد
اما شاید تاثیر کنکور بر هیچ یک از نهادهایی چون اقتصاد، سیاست، قضاوت و قانونگذاری همچون خانواده قابل لمس نباشد.

در حال حاضر پیشرفت تحصیلی و داشتن تحصیلات عالی فرزندان برای برخی خانواده ها به عامل اصلی بسیاری از فشارهای روانی، اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است. استرس های ناشی از کنکور نه تنها شرکت کنندگان آزمون بلکه افراد دیگر خانواده‌های آنان را نیز در برگرفته است. از سوی دیگراز آنجا که بسیاری از این خانواده ها از اقشار آسیب پذیر جامعه هستند و توانایی مالی چندانی ندارند، مسایل اقتصادی ناشی از کنکور فشار زیادی را به آنها تحمیل می کند ولی از آنجا که این راه را تنها شانس برای آینده فرزند خود می دانند تمامی این فشارها را به جان می خرند و تلاش می کنند با تامین نیازهای وی در این مرحله جای خالی دیگر تضمین هایی که از عهده شان بر نمی آید را پر کنند.

کنکور و هزینه‌های پنهانی
از بین رفتن اعتماد به نفس و ناکامی جوانان مشکلاتی است که می تواند بحران‌های اجتماعی گسترده‌ای بیافریند. بحران‌هایی که از دید بسیاری از مسئولان و کارشناسان اجتماعی پنهان مانده است. سرخوردگی‌های اجتماعی و ناکارآمدی و تنش‌های درون خانواده زاییده کنکور است اما همه هزینه هایی که خانواده ها برای کنکور فرزندانشان می‌پردازند این‌چنین آشکار و قابل لمس نیستند.

بسیاری از هزینه‌هایی که خانواده‌ها برای کنکور می‌پردازند را با معیارهای مادی نمی توان سنجید.

تحقیقات نشان داده است استرس های ناشی از کنکور روابط بین والدین را نیز تحت تاثیر قرار داده، تنش را در محیط خانواده بالا می برد و بر پایداری این نهاد مهم اجتماعی اثرات مخربی برجا می‌گذارد.

از سوی دیگر انتظار خانواده ها زمانی که مطابق با توانایی های فرزندانشان نباشد ضربات کاری بر روح و روان آنها وارد می کند.

این استرس‌ها فقط به دوره پیش دانشگاهی منحصر نمی شود بلکه دانش آموزان در تمام دوران تحصیل خود به خصوص در سالهای متوسطه اضطراب ناشی از کنکور را با خود همراه دارند.

مدارس که به عنوان کانون دوم خاستگاه های اجتماعی افراد نقش مهمی در کاهش اضطراب های افراد داشته باشند خود مبدل به عامل افزایش اضطراب شده اند. ارزشیابی های فعلی نظام آموزسی در مدارسدانش آموزان مارا به استرس های مداوم مبتلا می کند که این امر در کنکور به اوج می رسد. چنین سیستم آموشی ما را با نسلی مضطرب و همیشه نگران روبه رو می کند.

متاسفانه این استرس ها در لایه های زیرین جامعه نیز رسوخ کرده است.

ارزشگذاریهای موجود در جامعه این احساس را به دانش آموزان القا می کند که دانشگاه تنها راه موفقیت است.

کنکور و اقتصاد جامعه
همانگونه که گفته شد تاثیرات کنکور به عنوان یک معضل اجتماعی سایر نهادهای جامعه را در بر گرفته است .آنچه تا کنون گفته شد تاثیرات مخرب کنکور بر نهادهای آموزشی و خانواده بود اما در سطحی بالاتر اقتصاد جامعه ما نیز از پیامدهای این پدیده مصون نمانده است بطوری که این آثار سوء از اقتصاد به نهادهای قانونگذاری و سیاست نیز سرایت کرده است . بر اساس آماری که از سوی مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران منتشر شد ، داوطلبان کنکور تنها در یک سال گذشته 227 میلیارد و 520 میلیون تومان وارد چرخه تجارت آموزشگاههای کنکور کرده اند . جو روانی حاکم بر جامعه که قبولی در کنکور را دروازه کامیابی و سعادتمندی و رسیدن به شغل و طبقه اجتماعی درخور می داند ، یک بازار جدید به وجود آورده که برای بخشی از جامعه به فرصت های شغلی مختلفی تبدیل شده است .هزینه هایی که دانش آموزان صرف کلاسهای مختلف موسسات آموزشی کنکور می کنند ، هزینه های خرید کتاب ها و جزوات درسی و … سرمایه های زیادی است که می توانست جذب صنایع و ایجاد ارزش افزوده در این بخش شود اما در کلاسهای کنکوری به کار گرفته می شود که نه به دنبال بالا بردن سطح علمی کشور ، بلکه در پی آموزش چگونگی غلبه بر تست های چهار جوابی است .

کنکور و مدرک گرایی
مدرک برای ما ایرانیان یک مسئله حیثیتی است . کارشناسان می گویند دلایل اجتماعی معضلات ناشی ازعدم قبولی در دانشگاه و یک سری نابسامانی های موجود در خانواده ها از یکسو و از سوی دیگر ایدآل های خیالی که جوانان از طریق گروههای مرجعی که با آن ارتباط دارند به دست می آورند ، تشدید کننده مقوله مدرک گرائی است .

جوان تنها راه سعادت را ورود به دانشگاه می داند و این در حالی است که جامعه نیز راه دیگری را مقابل او قرار نداده است .اغلب جوانانی هم که وارد دانشگاه می شوند برای علم آموزی درس نمی خوانند بلکه برای گرفتن مدرک و به دنبال آن استخدام در یک نهاد و سازمان ادامه تحصیل می دهند ، به اعتقاد کارشناسان مهمترین کاری که در این زمینه باید صورت پذیرد ، احیای دوباره جایگاه علم و یادگاری در جامعه است زیرا کلیه انحرافات فکری موجود باعث شده تا طرز نگرش مردم نسبت به داشتن و دانائی تغییر یابد .

کنکور معیار مناسبی برای انتخاب بهترین ها نیست
ناکارآمدی شیوه کنونی بر گزاری کنکور بر کسی پوشیده نیست و بارها از قول کارشناسان شنیده ایم که این آزمون به هیچ وجه معیار مناسبی برای انتخاب بهترین ها نیست . آزمونی که اهداف بلند آموزش و پرورش در شکوفائی خلاقیت ها را به مسابقه ای که تنها و تنها وقت ، هزینه و انرژی دانش آموزان را هدر می دهد تنزل داده است.

طرح مجلس راهکاری برای حل مشکل
اما چندی است که صحبت از تغییر نحوه گزینش دانشجو است . در سال های اخیر سازمان سنجش کشور و برخی دانشگاهها با روش هایی چون یک مرحله ای کردن کنکور ، سپردن برخی آزمون ها به دانشگاهها و ایجاد دوره های فراگیر تلاش هایی را برای کاهش آثار مخرب کنکور صورت داده اند . اما پس از ناکام ماندن تمام تلاش ها برای اصلاح شیوه پذیرش دانشجو در سطح اجرایی ، اینبار کوشش هایی دیگر از منظر قانونگذاری آغاز گشته است.

در حال حاضر دو طرح که یکی از سوی جمعی از نمایندگان و دیگری از سوی مرکز پژوهشهای مجلس و یک لایحه از سوی دولت ارائه شده است که در کمیسیون آموزش و تحقیقات با حضور روسای سازمان سنجش و مرکز برگزاری آزمون دانشگاه آزاد اسلامی در حال بررسی است .

تفکیک سنجش از پذیرش ، ارزیابی نتایج دوره های دبیرستان بر اساس امتحانات استاندارد کشوری ، بر گزاری آزمون های ملی بر اساس دروس عمومی و اختصاصی دوره متوسطه و در صورت لزوم استفاده از آزمون های تشریحی که سالی دو بار برگزار و نتایج آن تا دو سال معتبر است ، سنجش توانایی های ذهنی و شناختی داوطلبان بر پایه خلاقیت ، ابداع ، استعدادهای ویژه و حذف آزمون های اختصاصی دوره های کاردانی حداکثر تا سال 1387-1386 از جمله ملاک ها و معیارهایی است که در طرح های پیشنهادی نمایندگان مجلس و مرکز پژوهشها ی مجلس و لایحه پیشنهادی دولت لحاظ شده است .

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

مقالات
روش مطالعه فیزیک کنکور برای امتحان و کنکور از دید استاد احمدی

روش مطالعه فیزیک کنکور برای امتحان و کنکور چطور فیزیک را بخوانیم و یادبگیریم؟ اولین قدم برای یادگیری درست و مفهومی فیزیک، یادگیری کامل کتاب درسی است. طوریکه به تمام مثال‌های حل شده و حل نشده‌ی کتاب درسی تسلط پیدا کنید و خلاصه برداری کنید، سپس سراغ کتاب‌های تست فیزیک …

مقالات
چگونه فیزیک کنکور را 100 بزنیم

چگونه فیزیک کنکور را 100 بزنیم؟ یکی از دغدغه های داوطلبان کنکوری در گروه های آزمایشی ریاضی و تجربی درس فیزیک میباشد درسی استدلالی و نیز محاسباتی که اکثر دانش آموزان از آن هراس دارند و معمولا درصد پایینی در آن کسب میکنند. اما نکاتی ساده و کاربردی وجود دارد …

مقالات
استاد حسین احمدی و روشهای صحیح مطالعه ( بخش چهارم )

استاد حسین احمدی و روشهای صحیح مطالعه ( بخش چهارم )   مرحله ی تفکر: در مرحله تفکر، با فکر کردن به آموخته های خود، به آن ها مفهوم می دهیم. همچنین با معنا بخشی به متون خوانده شده، به تثبیت حافظه کمک می کنیم. به عنوان مثال بین دانسته …

تماس با خط 1
تماس با خط 2